رینیت آلرژیک یا حساسیت فصلی در کودکان را بشناسیم!

رینیت آلرژیک یک واکنش التهابی در بینی است که ناشی از تماس با آلرژن‌های هوا می‌شود. این حساسیت فصلی نیز نامیده می‌شود، زیرا معمولاً در فصل‌هایی که گرده‌های هوا در اطراف ما فعالیت زیادی دارند، ایجاد می‌شود. گرده‌های هوا می‌توانند از درختان، چمن، گل‌ها و علف‌های هرز به چشم‌ها، بینی و گلو وارد شوند و باعث عکس العمل آلرژیک در افراد حساس می‌شوند.

علت بروز رینیت آلرژیک

علل بروز رینیت آلرژیک در کودکان عبارتند از:

1. ژنتیک: وجود تمایل به ایجاد واکنش آلرژیک در خانواده می‌تواند عاملی در بروز رینیت آلرژیک در کودکان باشد. اگر یکی از والدین یا هر دوی آن‌ها رینیت آلرژیک داشته باشند، احتمال ابتلا به این بیماری در کودک نیز افزایش می‌یابد.
2. ارثی: برخی از ژن‌ها ممکن است باعث افزایش حساسیت به آلرژن‌ها در کودکان شوند. این می‌تواند موجب بروز رینیت آلرژیک در آن‌ها شود.
3. محیط زندگی: عوامل محیطی نیز می‌توانند در بروز رینیت آلرژیک در کودکان تأثیرگذار باشند. برخی از این عوامل شامل قرار گرفتن در محیط‌های آلرژی‌زایی مانند خانه‌هایی با موکت، حیوانات خانگی، دود سیگار، آلودگی هوا و افزایش تماس با آلرژن‌های هوایی می‌باشند.
4. مواد غذایی: برخی از کودکان ممکن است برای برخی مواد غذایی حساسیت داشته باشند و واکنش آلرژیک بر روی بینی خود نشان دهند. این حساسیت‌ها معمولاً با مواد غذایی شیرینی‌پزی و شکلات مرتبط هستند.
5. روش‌های تغذیه: مصرف مواد غذایی با بالا بودن تعداد آلرژن‌ها در غذاها می‌تواند بروز رینیت آلرژیک را تسریع کند. به عنوان مثال، مصرف زیاد مواد غذایی حاوی روغن‌های گیاهی می‌تواند عاملی در بروز رینیت آلرژیک باشد.

علائم رینیت آلرژیک کودکان

رینیت آلرژیک یا حساسیت فصلی در کودکان نیز رایج است و ممکن است علائم مشابهی با رینیت آلرژیک در بزرگسالان داشته باشد. در زیر علائم رینیت آلرژیک در کودکان را بررسی خواهیم کرد:

1. عطسه: کودکان مبتلا به رینیت آلرژیک ممکن است به شدت عطسه کنند و این عطسه‌ها متوالی و پشت سر هم باشند.
2. سرفه: سرفه ممکن است یکی دیگر از علائم رینیت آلرژیک در کودکان باشد. این سرفه معمولاً خشک و تحریک‌کننده است.
3. خارش و التهاب بینی: کودکان ممکن است احساس خارش در بینی خود کنند و برای آرامش، بینی را خالی کنند یا صاف کنند. همچنین، بینی آن‌ها قرمز و التهابی به نظر می‌رسد.
4. ترشحات بینی: کودکان ممکن است ترشحات بینی آبکی، روان یا چسبنده داشته باشند. این ترشحات معمولاً در طول روز بیشتر می‌شوند.
5. خستگی و بی‌حالی: برخی کودکان با رینیت آلرژیک ممکن است خسته و بی‌حال باشند و به طور کلی انرژی کمتری داشته باشند.
6. عدم تمرکز: بسته به شدت علائم، کودکان ممکن است دچار کاهش تمرکز و عملکرد تحصیلی ناپایدار شوند.
7. علائمی در سایر قسمت‌های بدن: برخی از کودکان ممکن است علائمی مانند خارش و قرمزی در چشم‌ها، سرفه و خارش در پوست، واکنش آلرژیک در لبها و زبان، واکنش آلرژیک در گوش‌ها و اذن، و در برخی موارد آسم (اختلال تنفسی) نیز داشته باشند.

تشخیص رینیت آلرژیک کودکان

تشخیص رینیت آلرژیک در کودکان معمولاً توسط پزشک متخصص کودکان یا آلرژیست انجام می‌شود. برای تشخیص دقیق، پزشک از روش‌ها و آزمایش‌های مختلف استفاده می‌کند. در زیر روش‌های تشخیص رایج رینیت آلرژیک در کودکان را بررسی خواهیم کرد:

1. مصاحبه و سوابق پزشکی: پزشک ابتدا با شما و کودکتان مصاحبه می‌کند تا درباره علائم، الگوی بروز علائم، عوامل تحریک‌کننده محتمل و سابقه آلرژی در خانواده اطلاعات بیشتری کسب کند.
2. امتحان جسمانی: پزشک ممکن است امتحان جسمانی کودک را انجام دهد تا علائم جسمی و نشانه‌های رینیت آلرژیک را بررسی کند. این شامل بررسی نواحی تنفسی و تناسلی، بینی و گلو می‌شود.
3. آزمایش پوستی: آزمایش پوستی یا آلرژی تست پوستی به منظور تشخیص حساسیت آلرژیک در برابر آلرژن‌های مختلف استفاده می‌شود. در این آزمون، مقدار کوچکی از آلرژن روی پوست کودک قرار داده می‌شود و واکنش پوست به آن مشاهده می‌شود.
4. آزمایش خون: آزمایش خون می‌تواند برای اندازه‌گیری سطح آنتی‌بادی‌های آلرژیک مانند آی‌ای‌جی (IgE) در بدن استفاده شود. سطح بالا این آنتی‌بادی‌ها ممکن است نشان‌دهنده وجود حساسیت آلرژیک باشد.
5. آزمایش تنفسی: در برخی موارد، آزمایش‌های تنفسی مانند آزمون فشار اسپیرومتری و آزمون تنفسی با آلرژن ممکن است برای ارزیابی عملکرد ریه‌ها و شناسایی واکنش‌های تنفسی آلرژیک استفاده شوند.

درمان رینیت آلرژیک کودکان

به طور کلی، درمان رینیت آلرژیک در کودکان شامل سه رویکرد اصلی است: اجتناب از آلرژن‌ها، داروها، و درمان‌های آلرژی.

1. اجتناب از آلرژن‌ها:
   • شناسایی آلرژن‌ها: با کمک پزشک آلرژیست، آلرژن‌هایی که عوارض رینیت آلرژیک را در کودکان تحریک می‌کنند، شناسایی می‌شوند. این آلرژن‌ها ممکن است شامل غبار خانه، آکاروس، قارچ‌ها، حیوانات خانگی، گرده‌ها، موکت و غذاهای خاص باشند.
   • اجتناب از آلرژن‌ها: در این مرحله، تلاش می‌شود کودکان از تماس با آلرژن‌های شناسایی شده اجتناب کنند. به عنوان مثال، از پوشیدن ماسک گردنی در صورت آلرژی به گرده‌ها، شستشوی منظم لباس‌ها و بستن پنجره‌ها در مواجهه با آلرژن‌های هوایی می‌توان استفاده کرد.
   • بهبود کیفیت هوای داخلی: استفاده از فیلترهای هوایی در خانه و مکان‌های دیگر که کودکان بیشتر در آن‌ها زمان می‌گذرانند، می‌تواند به کاهش آلرژن‌های موجود در هوا کمک کند.
2. داروها:
   • آنتی‌هیستامین‌ها: داروهای آنتی‌هیستامینی برای کاهش خارش، عطسه و روشن شدن بینی استفاده می‌شوند. این داروها می‌توانند به صورت قرص یا شربت مصرف شوند و برای کودکان در دسترس هستند.
   • قطره‌های بینی ضدالتهابی: این قطره‌ها برای کاهش التهاب و تورم بینی استفاده می‌شوند و می‌توانند علائم رینیت آلرژیک را کاهش دهند. معمولاً شامل استروئیدهای بینی مانند فلوتیکازون و مومتازون هستند.
3. درمان‌های آلرژی:
   • هیپوسنسیتیزاسیون: این روش درمانی، کودکان را به آرامی و تدریجی به آلرژن‌های مورد حساسیت خود عرضه می‌کند تا سیستم ایمنی آنها به آن‌ها عادت کند و واکنش آلرژیک آنها کاهش یابد.
   • درمان آلرژی با استفاده از ایمونوتراپی: در این روش، کودکان به مقدار کوچکی از آلرژن‌هایی که حساسیت دارند، در محیط کنترل شده تحت پوست تزریق می‌شوند. این مرحله به مرور زمان ادامه می‌یابد و مقدار آلرژن تدریجی افزایش می‌یابد تا سیستم ایمنی بدن به آلرژن‌ها عادت کند.
   • درمان آلرژی با استفاده از قطره‌های آلرژی: قطره‌های آلرژی شامل میزان کمی از آلرژن‌های مورد حساسیت هستند که تحت زبان قرار می‌گیرند. این روش نیز به مرور زمان تدریجی تجویز می‌شود تا سیستم ایمنی بدن به آلرژن‌ها عادت کند.

کنترل رینیت آلرژیک کودکان

برای پیشگیری از رینیت آلرژیک در کودکان، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

1. شناخت آلرژن‌ها: سعی کنید آلرژن‌هایی که به راحتی باعث عوارض آلرژیک در کودک شما می‌شوند را شناسایی کنید. می‌توانید با مشاوره پزشک آلرژیست آلرژن‌های محتمل را تشخیص دهید و تلاش کنید کودک را از تماس با این آلرژن‌ها در معرض مستقیم خودداری کنید.
2. رعایت بهداشت هوای داخلی: تمیز نگه‌داشتن محیط زندگی کودک شامل منزل و اتاق خواب، کاهش غبار، قارچ‌ها و مواد آلرژنی می‌تواند به پیشگیری از رینیت آلرژیک کمک کند. برای این منظور، می‌توانید از استفاده از فیلترهای هوایی در سیستم گرمایش و سرمایش خانه، شستشوی منظم پتوها و موکت‌ها، و نظافت دوره‌ای اتاق خواب استفاده کنید.
3. اجتناب از آلرژن‌های هوایی: در فصل‌هایی که غبار و گرده‌ها در هوا بیشتر است، می‌توانید با بستن پنجره‌ها و استفاده از تهویه مناسب در منزل، کودک را از تماس مستقیم با آلرژن‌های هوایی محافظت کنید. همچنین، توصیه می‌شود کودکان در ساعت‌هایی که غبار و گرده‌ها در هوا بیشتر است، فعالیت در فضای باز را کاهش دهند.
4. غذاهای آلرژنی: اگر کودک شما به آلرژن‌های غذایی حساسیت دارد، مهم است که از مصرف آن‌ها خودداری کنید. در صورت لزوم، با مشاوره پزشک یا متخصص تغذیه، رژیم غذایی مناسبی برای کودک تنظیم کنید.
5. شناسایی عوامل تحریک‌کننده: تلاش کنید عوامل تحریک‌کننده رینیت آلرژیک در کودک خود را شناسایی کنید. مثلاً، ممکن است استفاده از محصولات آرایشی حساسیت را در کودکان افزایش دهد. در این صورت، بهتر است از استفاده از این محصولات خودداری کنید.

بیماری های مرتبط با رینیت آلرژیک

رینیت آلرژیک در کودکان ممکن است با بیماری‌های دیگری همراه باشد. در زیر، برخی از بیماری‌های مرتبط با رینیت آلرژیک در کودکان را بررسی خواهیم کرد:

1. آسم: رینیت آلرژیک و آسم اغلب همراه هم دیده می‌شوند. آسم یک بیماری التهابی در مسیرهای تنفسی است که باعث تنگی نفس، سرفه و سختی در تنفس می‌شود. عوامل آلرژیک مانند گرده گل، غبار خانه، آلودگی هوا و حساسیت به حیوانات ممکن است حملات آسم را تحریک کنند. در برخی موارد، رینیت آلرژیک می‌تواند علت اصلی آسم باشد.
2. التهاب گوش و سینوزیت: التهاب گوش و سینوزیت (التهاب دهانه‌های بینی) نیز می‌توانند در کودکان با رینیت آلرژیک همراه باشند. التهاب بینی ممکن است به صورت مزمن باشد و منجر به التهاب و عفونت در گوش‌ها و سینوس‌ها شود.
3. آلرژیهای غذایی: برخی کودکان ممکن است به آلرژن‌های غذایی حساسیت نشان دهند، که می‌تواند با رینیت آلرژیک همراه باشد. معمولاً آلرژن‌های غذایی مشترک شامل موادی نظیر شیر و محصولات لبنی، تخم‌مرغ، غلات حاوی گلوتن، ماهی، میگو، بادام و بادام زمینی هستند.
4. التهاب چشم: رینیت آلرژیک در برخی موارد می‌تواند منجر به التهاب چشم شود که به عنوان التهاب چشم آلرژیک معروف است. این شرایط باعث قرمزی، خارش، سوزش و اشک‌ریزی چشم می‌شوند.
5. آسمتیک بودن ناشی از رینیت آلرژیک: برخی از کودکان ممکن است برای تحریک آسمی، حساسیت نشان دهند. این به معنای آن است که رینیت آلرژیک می‌تواند حملات آسمی را تحریک کند و علائم تنگی نفس و سختی در تنفس را تشدید کند.

تفاوت بین رینیت آلرژیک و آسم کودکان

رینیت آلرژیک و آسم دو بیماری آلرژیک هستند که ممکن است در کودکان رخ دهند. این دو بیماری به طور جداگانه تشخیص داده می‌شوند و دارای تفاوت‌هایی هستند. در زیر تفاوت‌های اصلی بین رینیت آلرژیک و آسم در کودکان را بررسی خواهیم کرد:

1. رینیت آلرژیک:
   • علائم: رینیت آلرژیک معمولاً با علائمی نظیر عطسه، سرفه، خارش بینی، بواسیر بینی‌ای و اشکال در تنفس ناشی از التهاب بینی و انف مشخص می‌شود. علائم معمولاً در معرض تماس با آلرژن‌های هوا مانند گرده گل، غبار، قارچ‌ها و مواد شیمیایی شروع می‌شود.
   • تاثیر روی سیستم تنفسی: رینیت آلرژیک بیشتر تمرکز خود را بر روی بینی و انف دارد و تاثیر کمتری بر روی سیستم تنفسی عمومی دارد. با این حال، برخی بیماران ممکن است علائمی نظیر سرفه و تنگی نفس نیز داشته باشند.
   • تست آلرژی: برای تشخیص رینیت آلرژیک، می‌توان از تست‌های پوستی یا آزمایش خون برای تشخیص حساسیت به آلرژن‌ها استفاده کرد.
2. آسم:
   • علائم: آسم نیز با علائمی نظیر تنگی نفس، سرفه، وزش صدا در سینه، سختی در تنفس و خارش در قفسه سینه همراه است. علائم آسم ممکن است در معرض تماس با آلرژن‌ها، عفونت‌های تنفسی و تمرین فزاینده شوند.
   • تاثیر روی سیستم تنفسی: آسم تاثیر قابل توجهی بر روی سیستم تنفسی دارد و باعث تنگی نفس و مشکل در تنفس می‌شود. حملات آسم ممکن است شدیدتر و پیچیده‌تر باشند و نیاز به درمان فوری داشته باشند.
   • تست آلرژی: در برخی موارد، آلرژی می‌تواند یکی از عوامل تحریک‌کننده آسم باشد. برای تشخیص دقیق آسم و مشخص کردن عوامل تحریک‌کننده، ممکن است از تست‌های آلرژی و آزمایش‌های تنفسی استفاده شود.