برونشیت یک بیماری التهابی است که ناحیه‌هایی از راه‌های هوایی که هوا به ریه‌ها منتقل می‌شود را درگیر می‌کند.
انواع برونشیت
این بیماری می‌تواند در دو نوع آکوت و کرونیک باشد.
برونشیت آکوت
برونشیت آکوت معمولاً در پاسخ به عفونت‌های تنفسی ویروسی یا باکتریایی رخ می‌دهد و معمولاً در عرض چند روز بهبود می‌یابد. علائم آکوت برونشیت شامل سرفه، خلط، تنگی نفس، خستگی و گاهی اوقات تب هستند.
برونشیت کرونیک
برونشیت کرونیک، به عنوان یک بیماری مزمن، معمولاً به دلیل سابقه سیگاری یا تنفس در محیط‌های آلوده به ذرات، شیمیایی‌ها و گازها رخ می‌دهد. در این نوع برونشیت، علائم مانند سرفه، خلط، تنگی نفس و خستگی به طور مداوم برای مدت حداقل سه ماه در هر سال به مدت دو سال به بیشتر ادامه دارند.
علائم برونشیت حاد در کودکان
علائم برونشیت حاد شامل سرفه، تنگی نفس، عطسه، تب و خستگی هستند. بیشتر اوقات درمان برونشیت حاد با استفاده از مسکن‌های سرفه و استراحت در خانه انجام می‌شود.
علائم برونشیت مزمن در کودکان
برونشیت مزمن در کودکان بسیار کمی رخ می‌دهد. برونشیت مزمن ممکن است با علائمی همانند برونشیت حاد شروع شود، اما علائم طولانی‌تر و شدیدتر است. درمان برونشیت مزمن باید با مراجعه به پزشک و مصرف داروهای انعقادی و ضد التهابی انجام شود.
علت برونشیت حاد در کودکان
برونشیت حاد در کودکان معمولاً به دلیل عفونت ویروسی یا سرما شروع می‌شود. بیشترین علت برونشیت حاد در کودکان، عفونت ویروسی تنفسی مانند ویروس‌های رینوویروس، ویروس‌های آدنوویروس و ویروس‌های سینوسی است.
عفونت ویروسی می‌تواند باعث التهاب در برونش‌های ریه شود و باعث ترشح انواع مختلفی از مواد مانند مخاط، کاهش قطرات برونش‌ها و تنگی نفس شود. این علائم معمولاً در دو یا سه روز پس از تماس با ویروس شروع می‌شود.
همچنین، عوامل دیگری نیز می‌توانند باعث برونشیت حاد در کودکان شوند، از جمله:
1. عفونت باکتریایی:
مانند عفونت باکتریایی پنوموکوک، هموفیلوس و اشریشیا کلی و غیره.
2. آلرژی‌ها:
مانند آلرژی به گرده درختان، حیوانات خانگی، قارچ و پوشش گیاهی.
3. تنفس در محیط‌های آلوده:
نظیر دود سیگار، آلودگی هوا و تماس با آلودگی‌های شیمیایی مانند گازهای سمی و غیره.
4. عوامل تحریک‌کننده دیگر:
مانند تماس با محرک‌های شیمیایی و فیزیکی، تنش، خستگی و غیره.
علت برونشیت مزمن در کودکان
برونشیت مزمن در کودکان نسبتاً کمی رخ می‌دهد و ممکن است به دلیل عوامل مختلفی مانند عفونت‌های باکتریایی و ویروسی، آلرژی‌ها، تنفس در محیط‌های آلوده و عوامل تحریک‌کننده دیگر شروع شود. در بیشتر موارد، این بیماری با تنفس دشوار، سرفه و تجمع مخاط در برونش‌های ریه راه‌اندازی می‌شود.
1. آلرژی‌ها:
آلرژی‌های مانند آلرژی به گرده درختان، حیوانات خانگی، قارچ و پوشش گیاهی می‌تواند باعث برونشیت مزمن در کودکان شود.
2. تنفس در محیط‌های آلوده:
تماس با آلودگی‌های هوا مانند دود سیگار، آلودگی هوا، گرد و غبار و بوی قوی می‌تواند باعث برونشیت مزمن در کودکان شود.
3. عفونت‌های باکتریایی و ویروسی:
عفونت‌هایی مانند عفونت باکتریایی پنوموکوک، هموفیلوس و اشریشیا کلی و ویروس‌هایی مانند ویروس RS، ویروس‌های آنفولانزا و ویروس‌های سینوسی می‌توانند باعث برونشیت مزمن در کودکان شوند.
4. عوامل تحریک‌کننده دیگر:
تماس با محرک‌های شیمیایی و فیزیکی، تنش، خستگی و استفاده از ترشحات سیگار نیز می‌تواند باعث برونشیت مزمن در کودکان شود.
همچنین، بعضی از فرد‌ها به دلیل ژنتیکی به برونشیت مزمن در دوران کودکی مبتلا می‌شوند.
نحوه تشخیص
تشخیص برونشیت در کودکان معمولاً بر اساس شرح علائم بیماری و انجام تست‌های تنفسی صورت می‌گیرد. برای تشخیص برونشیت در کودکان، پزشک معمولاً این مراحل را طی می‌کند:
1. مصاحبه با بیمار:
پزشک از والدین یا نگهدارنده کودک، شرحی از علائم بیماری و تاریخچه پزشکی کودک جمع‌آوری می‌کند.
2. بررسی فیزیکی:
پزشک با استفاده از ابزارهای پزشکی مانند استتوسکوپ، مقداری از تنفس کودک را بررسی می‌کند و می‌تواند تجمع مخاط، تورم و ترشحات دیگر را در برونش‌های ریه کودک مشاهده کند.
3. تست‌های تنفسی:
برای تشخیص برونشیت در کودکان، تست‌های تنفسی مانند آزمایش اسپیرومتری (spirometry) و آزمایش PFT (آزمایش توانایی تنفسی) مورد استفاده قرار می‌گیرند. این تست‌ها میزان جریان هوای ورودی و خروجی به و از ریه کودک را اندازه‌گیری می‌کنند و می‌توانند نشان دهنده وجود تنگی نفس و مشکلات تنفسی دیگر در برونش‌های ریه باشند.
4. آزمایش از دست دادن قدرت تنفسی:
در این آزمایش، کودک باید به مدت 15 دقیقه با استفاده از نبض برای تنفس، هوای یک محرک تنفسی را تنفس کند و سپس میزان جریان هوا در دو فاز اول و دوم تنفس را مقایسه می‌کنند. این آزمایش می‌تواند بروز تنگی نفس و تغییرات در قدرت تنفسی کودک را نشان دهد.
5. آزمایش اندازه‌گیری میزان اکسیژن:
در این آزمایش، میزان اکسیژن در خون کودک اندازه‌گیری می‌شود. این آزمایش می‌تواند نشان دهنده بروز مشکلات تنفسی در برونش‌های ریه باشد.
راه های پیشگیری از برونشیت
1. اجتناب از عوامل تحریک‌کننده:
برخی عوامل مانند دود سیگار، گرد و غبار، بوی قوی و آلودگی هوا می‌توانند برونشیت را تشدید کنند. بهتر است که کودکان خود را از این عوامل دور نگه دارید.
2. ترسیم برنامه ورزشی:
ورزش‌های خفیف مانند پیاده‌روی، دوچرخه سواری و شنا می‌توانند به تقویت ریه‌ها و کاهش خطر برونشیت در کودکان کمک کنند. اما باید توجه داشت که فعالیت‌های ورزشی نباید برای کودک خیلی شدید باشد.
3. حفظ سلامتی:
سیستم ایمنی کودکان بهترین دفاعیه برای مقابله با بیماری‌هاست. بهتر است که کودکان خود را از تغذیه سالم و بدون شربت‌های شیرین کردها و از روش‌های بهداشتی صحیح استفاده کنید.
4. استفاده از لقاح‌های آلرژی:
اگر کودک شما دچار آلرژی است و این آلرژی می‌تواند باعث برونشیت شود، لقاح‌های آلرژی می‌تواند به کنترل علائم بیماری کمک کنند.
5. مدیریت بیماری‌های مزمن:
بیماری‌های مزمن مانند گواتر، سینوزیت و آسم می‌توانند به برونشیت در کودکان منجر شوند. بهتر است که این بیماری‌ها در کودکان شما تحت درمان قرار گیرند.
6. پیگیری مرتب:
بهتر است که کودکان خود را به صورت منظم به پزشک خود معرفی کنید تا بهترین راهکارها برای پیشگیری از برونشیت در کودکان را مشاوره کند.
درمان برونشیت کودکان
درمان برونشیت در کودکان به وسیله داروهای ضد التهابی و مدیریت علائم بیماری انجام می‌شود. در ادامه به برخی از روش‌های درمان برونشیت در کودکان اشاره می‌شود:
1. داروهای ضد التهابی:
داروهایی مانند استروئیدهای داخلی ریه، بتا آگونیست‌ها و آنتاگونیست‌های لوکوترین می‌توانند به کنترل برونشیت در کودکان کمک کنند. این داروها می‌توانند التهاب را در برونش‌های ریه کاهش دهند و علائم مانند تنگی نفس و سرفه را تسکین دهند.
2. آموزش‌های تنفسی:
آموزش‌های تنفسی می‌توانند کمک کنند که کودکان بهترین روش برای تنفس عمیق و صحیح را بیاموزند. این آموزش‌ها شامل تمرین‌های تنفسی، نحوه استفاده از دستگاه‌های تنفسی و نحوه مدیریت برونشیت در منزل هستند.
3. مدیریت عوامل تحریک‌کننده:
برخی عوامل تحریک‌کننده مانند دود سیگار، گرد و غبار و بوی قوی می‌توانند برونشیت را تشدید کنند. اجتناب از این عوامل می‌تواند به کنترل برونشیت در کودکان کمک کند.
4. لقاح‌های آلرژی:
در صورتی که برونشیت کودکان به علت آلرژی‌ها باشد، می‌توان با انجام لقاح‌های آلرژی به کنترل علائم بیماری کمک کرد.
5. هواپیمایی:
در برخی موارد، هواپیمایی می‌تواند به کنترل برونشیت در کودکان کمک کند. سفر در ارتفاع بالا می‌تواند تنگی نفس را تشدید کند، اما هواپیمایی با ایجاد فشار هوایی متفاوت می‌تواند به کنترل علائم بیماری کمک کند.
درمان با طب سنتی
اگر چه طب سنتی می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌ها مؤثر باشد، اما در مورد برونشیت کودکان، پزشکان معمولاً توصیه نمی‌کنند که از روش‌های طب سنتی برای درمان استفاده کنید. چرا که برونشیت یک بیماری جدی است که ممکن است نیاز به درمان دارویی داشته باشد.
اما با این حال، برخی روش‌های طب سنتی ممکن است به کنترل برونشیت در کودکان کمک کنند. به عنوان مثال:
1. استفاده از عسل:
عسل با خواص ضد التهابی و ضد عفونی کننده، می‌تواند به کنترل سرفه و التهاب در برونش‌های ریه کودک کمک کند. می‌توانید به کودک یک قاشق چایخوری عسل خالص بدهید.
2. استفاده از گیاهان دارویی:
گیاهان دارویی مانند آویشن، زنجبیل، زیره سبز و بابونه می‌توانند به کنترل برونشیت در کودکان کمک کنند. با این حال، قبل از استفاده از هر گونه گیاه دارویی، باید با پزشک خود مشورت کنید.
3. استفاده از تنفس گیاهان:
تنفس بخار گیاهان دارویی مانند آویشن، نعناع، یاس، گل بنفشه و چای سبز می‌تواند به مخاط‌های ریه کودک کمک کند و به تسکین سرفه و تنگی نفس کمک کند.
4. استفاده از نوشیدنی‌های گرم:
نوشیدنی‌های گرم مانند چای زنجبیل، شیر گرم با عسل و زعفران می‌توانند به تسکین علائم برونشیت کودکان کمک کنند.
نکته:
قبل از استفاده از هر گونه روش طب سنتی برای درمان برونشیت کودکان، باید با پزشک خود مشورت کنید و توصیه‌های او را رعایت کنید.