لب شکری یک اصطلاح پزشکی است که به اختلالی در ساختار لب و دهان نوزادان اشاره دارد که به طور عمده در آن دو لب فوقانی و گوشتهای فاصله‌ای پایین دهان نوزاد به نحوی ترک خورده یا شکاف دارند. این وضعیت همچنین ممکن است به نام “شکاف لب و کام” نیز شناخته شود.
انواع لب شکری
لب شکری به طور عمده به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: لب شکری تک‌طرفه و لب شکری دوطرفه. هر کدام از این انواع ممکن است با ویژگی‌های مختلفی همراه باشند. در ادامه به توضیح هر دو نوع اصلی لب شکری پرداخته‌ام:
- لب شکری تک‌طرفه: لب شکری تک‌طرفه زمانی رخ می‌دهد که شکاف یا شق در یک طرف لب (لبهای فوقانی) نوزاد وجود داشته باشد. این نوع لب شکری ممکن است در طرف چپ یا راست دهان نوزاد اتفاق بیفتد.
- لب شکری دوطرفه: لب شکری دوطرفه زمانی رخ می‌دهد که شکاف یا شق در هر دو طرف لب (لبهای فوقانی) نوزاد وجود داشته باشد. در این حالت، هر دو طرف لبها دارای شکاف هستند.
- علاوه بر این دو نوع اصلی، لب شکری می‌تواند با ویژگی‌های مختلفی همراه باشد. برخی از انواع و ویژگی‌های ممکن لب شکری عبارتند از:
- لب شکری کامل: در این نوع، شکاف در لب تا کام دهان نوزاد گسترش یافته و لبهای فوقانی به دو نصف تقسیم می‌شوند.
- لب شکری ناقص: در این حالت، شکاف در لب تا کام دهان نوزاد گسترش نمی‌یابد و لبهای فوقانی به صورت ناقص تقسیم می‌شوند.
- لب شکری اسمیلی: در برخی موارد، لب شکری ممکن است به شکل یک لبخند به نظر بیاید و این لبخند نوعی از لب شکری است.
- لب شکری برق: این ویژگی به این دلیل به نام برق گذاشته می‌شود که به شکل نیم دایره‌ای می‌آید و به شکلی مشابه نمکدان شیر نمک برق دارد.
همچنین، لب شکری ممکن است به تنهایی یا همراه با لب شکری و کام باشد و این ویژگی‌ها می‌توانند در یک یا هر دو طرف دهان نوزاد وجود داشته باشند.
علت لب شکری
لب شکری یک اختلال تولدی است که عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند. برخی از عوامل و علل معمولی که ممکن است به ایجاد لب شکری منجر شوند عبارتند از:
- عوامل ژنتیکی: ژنتیک یکی از عوامل مهم در ایجاد لب شکری است. اگر یکی از والدین نیز لب شکری داشته باشد، احتمال انتقال این ویژگی به نوزاد بالا می‌رود.
- عوامل محیطی: مصرف برخی داروها و مواد شیمیایی توسط مادر در دوران بارداری ممکن است به ایجاد لب شکری در نوزاد منجر شود. همچنین، تغذیه نامناسب و عوامل محیطی دیگر ممکن است نقش داشته باشند.
- عوامل زمانی: لب شکری معمولاً در دوران تشکیل و تکامل لبها و کام دهان نوزاد در دوران جنینی رخ می‌دهد. هنگامی که فرآیند تشکیل این ساختارها در دوران جنینی به درستی انجام نشود، لب شکری ایجاد می‌شود.
ترکیب این عوامل ممکن است باعث ایجاد لب شکری شود. با این حال، دقیقاً چگونگی اتفاق افتادن این اختلال در هر نوزاد ممکن است متفاوت باشد. لب شکری به عنوان یک اختلال تولدی تشخیص داده می‌شود و نیاز به تشخیص و مراقبت تخصصی توسط پزشکان و جراحان دارد تا بتوانند نوزاد را به درستی معالجه کرده و ساختار دهان و لبها را تصحیح کنند.
عوارض لب شکری
علائم لب شکری ممکن است متنوع باشند و بسته به شدت اختلال و وضعیت خود نوزاد متفاوت باشند. در ادامه علائم شایع لب شکری را برای شما توضیح داده‌ام:
- شکاف لبها: یکی از ویژگی‌های اصلی لب شکری، وجود شکاف یا شق در لبها (لبهای فوقانی) است. این شکاف ممکن است به یک یا هر دو لب اتساع یابد.
- شکاف کام: نوزادان مبتلا به لب شکری ممکن است دارای شکاف یا شق در کام (گوشتهای فاصله‌ای پایین دهان) نیز باشند. این شکاف معمولاً در ناحیه وسطی یا کناره‌های کام دیده می‌شود.
- تغییر در ظاهر لبها و کام: لبهای نوزاد مبتلا به لب شکری معمولاً دارای شکل و ظاهر مختلفی از لبها و کام طبیعی هستند. این تغییرات ممکن است از نظر اندازه، شکل و وضوح باشند.
- مشکلات در تغذیه: نوزادان با لب شکری ممکن است مشکلاتی در مکمل کردن و مصرف غذا داشته باشند. این مشکلات می‌توانند مربوط به مکمل کردن شیر مادر یا استفاده از شیرهای مصنوعی باشند.
- مشکلات در تنفس: بسته به شدت لب شکری، برخی نوزادان ممکن است دارای مشکلات در تنفس باشند. این مشکلات می‌توانند به دلیل تراکم شکاف لبها یا کام باشند.
پیشگیری از لب شکری
لب شکری یک اختلال تولدی است و بسیاری از عوامل ایجادی آن ناشی از ژنتیک و عوامل محیطی هستند که در اغلب موارد قابل پیش‌بینی یا پیشگیری نیستند. با این حال، تدابیری می‌توانید در دوران بارداری و در زمان مراقبت از نوزاد اتخاذ کنید تا خطر ایجاد لب شکری کاهش یابد:
- مراقبت‌های قبل از بارداری:
- تغذیه سالم: مادران باید تغذیه سالمی داشته باشند و مقدار کافی از ویتامین‌ها و مواد معدنی را دریافت کنند.
- مراقبت‌های در دوران بارداری:
- پیشگیری از عوامل خطرزا: مادران باید تا حد امکان از عوامل خطرزا مانند مصرف الکل، مواد مخدر و دخانیات خودداری کنند.
- مشاوره ژنتیکی: اگر در خانواده تاریخچه لب شکری وجود داشته باشد، مشاوره ژنتیکی می‌تواند به مادران کمک کند تا ریسک بیشتری از ایجاد لب شکری در نوزادان خود را درک کنند.
- مراقبت‌های پزشکی: برنامه رژیمی دقیق و مراقبت‌های پزشکی منظم در دوران بارداری توسط یک پزشک یا متخصص به ویژه در افرادی که خطر ایجاد لب شکری بالاتر است، می‌تواند مفید باشد.
- مراقبت‌های پس از تولد:
- شیر مادری: شیر مادری به عنوان غذای اصلی نوزاد در سه ماهه اول زندگی می‌تواند به تغذیه سالم نوزاد کمک کند و احتمال ایجاد مشکلات لب و کام را کاهش دهد.
- مراقبت‌های پزشکی: نوزادانی که خطر ایجاد لب شکری دارند، نیاز به مراقبت‌های پزشکی تخصصی دارند تا ساختار لب و دهان آنها مورد ارزیابی و مراقبت‌های لازم را دریافت کنند.
برای کسب اطلاعات در مورد انگشت مکیدن در نوزادان و کودکان کلیک کنید
درمان لب شکری
درمان لب شکری معمولاً به وسیله جراحی تصحیحی انجام می‌شود. هدف اصلی درمان لب شکری اصلاح ساختار لب و کام دهان نوزاد و بهبود عملکرد آنهاست. در ادامه، راه‌های درمان لب شکری را به شما توضیح می‌دهم:
- جراحی تصحیحی لب:
- در این جراحی، پزشکان و جراحان تخصصی با استفاده از تکنیک‌های جراحی، شکاف یا شق در لبهای فوقانی نوزاد را تصحیح می‌کنند. این شامل بستن شکاف، اصلاح بافت‌ها، و بهبود ظاهر لبهای فوقانی می‌شود.
- جراحی تصحیحی کام:
- جراحی تصحیحی کام به مرحله بعدی پس از جراحی لب می‌پردازد و به تصحیح کام (گوشتهای فاصله‌ای پایین دهان) می‌پردازد. این جراحی شامل بستن شق کام و اصلاح ظاهر کام می‌شود.
- جراحی تصحیحی تاخیری:
- برخی نوزادان به دلیل شدت لب شکری و مشکلات در ساختار لب و کام، نیاز به جراحی تصحیحی تاخیری دارند. این جراحی معمولاً در سنین بعدی انجام می‌شود و شامل تصحیح مشکلات ظاهری و عملکردی است.
- مراقبت‌های پس از جراحی:
- پس از جراحی، نوزاد به مراقبت‌های تخصصی و پیگیری دقیق نیاز دارد. این شامل مراقبت از جای جراحی، مصرف غذا، تغذیه مناسب، و مشاوره توسط تیم پزشکی مرتبط با لب شکری است.
- تراپی و مشاوره:
- برخی نوزادان و کودکان با لب شکری نیاز به تراپی و مشاوره دارند تا بهبود زبان، گفتار، و عضلات دهان خود را تقویت کنند.
عوارض عدم درمان لب شکری
عدم درمان لب شکری می‌تواند عوارض مهمی برای نوزاد و کودک داشته باشد. این عوارض ممکن است تأثیرات مختلفی بر سلامت و کیفیت زندگی نوزاد داشته باشند. در ادامه، به برخی از این عوارض اشاره می‌شود:
- مشکلات غذایی: نوزادان با لب شکری ممکن است دشواری‌هایی در مکمل کردن و مصرف غذا داشته باشند. شکاف لب و کام می‌تواند مانع از مکمل کردن درست شیر مادر یا شیر مصنوعی شود.
- مشکلات گفتاری: لب شکری می‌تواند به مشکلات گفتاری در آینده نوزاد منجر شود. این مشکلات ممکن است نیاز به تراپی و مشاوره داشته باشند تا نوزاد بتواند صحیح صحبت کند.
- مشکلات زیبایی و اجتماعی: ظاهر لب شکری ممکن است باعث ایجاد مشکلات زیبایی شود که به افراد در دوره کودکی و نوجوانی افت اعتماد به نفس و مشکلات اجتماعی بیشتری بیافریند.
- مشکلات سمعی: برخی نوزادان با لب شکری ممکن است مشکلاتی در سمع داشته باشند، اگر ساختارهای گوش تحت تأثیر شکاف لب باشند.
- مشکلات تنفسی: در موارد شدید لب شکری، ممکن است مشکلات تنفسی به وجود آید، زیرا شکاف لب ممکن است به تراکم جلوگیری کند.
- تأثیر بر خودکارآمدی: نوزادان و کودکان مبتلا به لب شکری ممکن است با مشکلات خودکارآمدی روبرو شوند که می‌توانند تأثیراتی بر روی رشد و توسعه روانی آنها داشته باشند.
- تأثیر بر خانواده: عدم درمان لب شکری می‌تواند به خانواده نوزاد تنها نه تنها فشار روانی و اجتماعی زیادی وارد کند، بلکه نیاز به مراقبت‌های اضافی و تراپی‌ها را همراه داشته باشد.